Andere tijden….

In mijn vorige blog hield ik een pleidooi voor een ‘Dutch Solution’, in navolging van het rapport ‘Dutch Design’ over de innovatie op de arbeidsmarkt. ‘De ‘Dutch Solution’ gaat voor de komende jaren uit van herverdeling van arbeid, zoveel mogelijk mensen aan boord houden, werkgelegenheidsprojecten voor jongeren én ouderen, duurzame inzetbaarheid voor iedereen. We laten niet nog meer mensen op straat komen te staan!’

Arbeidsmarktdeskundigen en beleidsmakers slaan al lange tijd de plank mis. Sinds eind jaren negentig lieten zij zich leiden door demografische voorspellingen van ontgroening en vergrijzing. Ze voorspelden draconische tekorten aan arbeidskrachten, met name in de zorg, het onderwijs en de technische beroepen. Deskundigen en beleidsmakers hebben echter een paar zaken onderschat. De eerste betreft de ontwikkeling van (informatie- en communicatie)technologie, die het steeds gemakkelijker maakt om werk op andere plaatsen in de wereld, waar de lonen een stuk lager liggen, te laten uitvoeren. Oftewel: export van werkgelegenheid. De tweede is het langzaam maar zeker ontstaan van een Europese arbeidsmarkt, waardoor grote groepen werknemers uit andere Europese landen, waar de lonen lager liggen en de werkloosheid hoger is dan in Nederland, als ‘nieuwe gastarbeiders’ in Nederland komen werken. Met andere woorden: import van arbeidskrachten. Beide ontwikkelingen zijn structurele trends waarmee we rekening dienen te houden, ook als de conjunctuur en de arbeidsmarkt weer gaan aantrekken. 

De centrale beleidsvraag moet voorlopig worden gewijzigd. Centraal staat op dit moment niet de vraag op welke manier we de toekomstige krapte op de arbeidsmarkt moeten bestrijden, maar op welke manier we op de middellange termijn de beschikbare arbeid kunnen verdelen.

De boodschap is opgepakt door FNV Bouw. FNV Bouw hield afgelopen week een pleidooi voor een combinatie van maatregelen: (her)invoering van de vervroegde uittreding in de bouwsector, arbeidsduurverkorting, deeltijd-ww en deeltijdpensioen, gekoppeld aan de instroom van jongeren in de sector. Werknemers van boven de 60 moeten door een combinatie van deze maatregelen minder gaan werken, plaats maken voor jongeren en jongeren begeleiden op de werkplek. Werknemers jonger dan 60 moeten worden omgeschoold voor werk in sectoren waar nog vraag naar arbeid is: in de techniek, de staalindustrie, de scheepsbouw. De bouwsector vergrijst snel en door de terugloop van de werkgelegenheid in de sector droogt nu de instroom van jonge mensen op. Dat is op langere termijn fataal.

Redenen om het Akkoord van Wassenaar op te poetsen? We leven nu in andere tijden, maar kunnen ons zeker laten inspireren door ervaringen uit het verleden.