Van visiteren naar volwassen intern toezicht!?

Sinds de invoering van de Pensioenwet is er verplicht intern toezicht voor pensioenfondsen per wet geregeld. In de huidige praktijk gebeurt dit veel middels zogeheten visitatiecommissies die ten minste eens in de drie jaar bij een pensioenfondsbestuur moeten visiteren, anders gezegd: feed back geven op het thema “is het bestuur in control!?”.  Gisteren, woensdag 9 mei, is de Vereniging Intern Toezichthouders Pensioensector (VITP) opgericht middels een bijeenkomst ten kantore van de DNB te Amsterdam. Deze geboorte werd kracht bij gezet met een aantal lezingen en een paneldiscussie.

Nu ben ik enerzijds in meerdere pensioenfondsen externe bestuurder, en participeer ik anderzijds in de visitatiepool van PMA/Basis & Beleid. Ik ken de twee kanten van de gesprekstafel dus uit eigen ervaring. Daarom leek het me leuk en nuttig deze oprichtingsbijeenkomst bij te wonen, temeer daar er een wetsvoorstel op de plank ligt dat gaat over de bestuursmodellen van de pensioenfondsen (Wetsvoorstel Versterking Pensioenfondsbestuur) en het onderwerp dus extra actueel is.

Mijn ervaringen met visitaties zijn positief. Een visitatieproject helpt een pensioenfondsbestuur om afstand te nemen van de hectiek van de dagelijkse actualiteit. Het geeft een blik die doet verder kijken dan de neus lang is; stelt vragen over eigen bestaansrecht en vraagt door waar vanzelfsprekendheden en papagaaigedrag op de loer liggen. Prima dus!

Feit is wel dat het visitatieproces daarbij slechts (eens in de drie jaar) een 'foto' maakt van het bestuursproces. De hectiek van de pensioenbranche vraagt meer en meer om intern toezicht dat meer, vanuit haar eigen rol, boven op het bestuur zit en de actualiteit van het fonds nadrukkelijker volgt. Zo’n toezicht zal meer het karakter hebben van een 'film' dan van een foto. 

Het eindplaatje van het goed functionerend pensioenfonds zal er een moeten zijn, waarin één bestuurslaag slagvaardig kan besluiten, de lijntjes tussen alle belanghebbenden kort zijn, waar vanuit een groot draagvlak actieve medezeggenschap is gepositioneerd en het intern toezicht zorgt de noodzakelijke reflectie op thema’s van risicoperceptie, effectiviteit, competenties en langetermijnvisie. Hup!!