Pas op voor de VUT!

Een kleine 200 meter van de plek waar ik dit schrijf, is het overleg tussen kabinet en sociale partners begonnen. Het moet leiden tot een sociaal akkoord dat ons moet helpen de economische crisis te overwinnen. De voortekenen beloven weinig goeds.

Partijen hebben hun traditionele stellingen maar weer eens betrokken. Het kabinet vindt dat het hoe dan ook moet bezuinigen, terwijl steeds meer deskundigen betwijfelen of dat nu wel handig is. De werkgevers zijn tegen quota voor arbeidsgehandicapten, terwijl hun prestaties om meer mensen van deze groep aan het werk te krijgen geenszins opmerkelijk zijn. De vakbonden willen geen enkele verslechtering van WW of aanpassing van ontslagrecht zonder met concrete nieuwe ideeën te komen over hoe we onze arbeidsmarktinstituties dan wel moeten hervormen om mensen bij de arbeidsmarkt betrokken te houden. Dat laatste geldt overigens eigenlijk voor alle partijen aan tafel. 

De oplossingen die worden voorgesteld, grijpen terug op de jaren '80. Het meest opvallende is wel dat het vervroegd uittreden (VUT) weer serieus lijkt te worden overwogen. Alsof we niets hebben geleerd van dat debacle. De mooie gedachte dat oudere werknemers plaats maken voor jongeren is nooit werkelijkheid geworden. In plaats daarvan heeft de VUT de solidariteit tussen generaties onder druk gezet. Verworden tot een verworven recht bleek het bijzonder lastig en alleen mogelijk tegen hoge kosten, betaald door diegenen die er geen gebruik van zullen maken, de VUT af te schaffen. Daarnaast ontsloeg het werkgevers van de plicht een goed personeelsbeleid te ontwikkelen om oudere werknemers op een aantrekkelijke manier bij de organisatie betrokken te houden. Laten 'we'  daarom alsjeblieft niet weer in deze val trappen. Ook niet als tijdelijke maatregel. De ervaring leert dat het met de tijdelijkheid van maatregelen die de arbeidsvoorwaarden raken vaak niet zo nauw wordt genomen. Zeker niet als een groep zich er wel comfortabel bij voelt.

Wat is dan wel een goede oplossing? Tja, die heb ik ook niet zomaar voorhanden. Ik denk dat het goed is om de oplossingen minder te zoeken in nationale afspraken die voor iedereen gelden en die altijd ongewenste effecten lijken op te roepen, maar vooral op het niveau van bedrijven en sectoren. Elke sector reageert immers weer anders op de crisis. Daarnaast pleit ik ervoor om lasten daarbij goed te verdelen tussen generaties. Dus als minder werken een oplossing zou zijn, dan voor iedereen in gelijke mate en niet voor een bepaalde groep die het mogelijk ook nog wel prettig vindt.