De harde werkelijkheid?

Hoe verkleinen we de kloof tussen de denkers en de werkers, tussen hoofdkantoor en fabriek? Nu verwijten de denkers de werkers dat ze maar blijven doen wat ze altijd deden, en de werkers verwijten op hun beurt de denkers dat ze zonder al te veel benul van het vak hun plannen opleggen. Dit vraagstuk behandelde ik in mijn vorige blog ‘Bezigheidstherapie voor de intellectueel’ (31 mrt 2014) . 

Intussen hebben we de slotdag van onze leergang Sociale Innovatie in de Havens achter de rug. 
De deelnemers - werknemers uit havenbedrijven - hebben een half jaar lang colleges gevolgd en innovatieve projecten ontwikkeld voor hun eigen bedrijven. Het betreffen projecten op het gebied van ontwikkeling van nieuwe medewerkers, flexibel roosteren, verbreden van inzetbaarheid, etc. (zie ook het mooie filmpje dat we samen hebben gemaakt).
Tijdens de slotdag mochten de deelnemers deze projecten presenteren aan hun bazen. Ze waren best zenuwachtig, maar terecht ook trots, want ze hebben echt iets neergezet en vaak ook collega’s en managers warm gemaakt en de eerste stappen gezet naar realisatie.

Terwijl ik naar hun enthousiaste verhalen luisterde, vroeg ik me af wat hen nog te wachten staat. Ik zag in het publiek geïnteresseerde, maar ook kritische of zelfs boze collega’s: “Pas maar op, daar gaan ze vast misbruik van maken”. Ik zag de welwillende houding van sommige bazen: “We nemen jullie plan zeker mee.” Hoe zullen deze deelnemers van 2013/2014 klinken als ik ze volgend jaar weer spreek?

Het risico is dat je medewerkers even hebt laten ruiken aan een wereld waarin je alle ruimte en alle middelen hebt om het best mogelijke plan te bedenken. Maar dat ze daarna weer hun organisaties binnenstappen waar - hoezeer die bedrijven dat ook anders willen - managers over plannen gaan en HR over personeelsbeleid. Plannen die niet passen in de kaders hebben daar de neiging in kasten te verdwijnen.

Bij een op- en overslagbedrijf in de havens zaten we kortgeleden aan tafel met de directeur en een groep medewerkers die goede plannen had bedacht om de mensen in het bedrijf meer regie te geven over hun eigen inzetbaarheid en gezondheid. In reactie zei de directeur: “Ik vind de plannen op zich al goed, maar ik vind het vooral mooi dat jullie het hebben durven oppakken. Dat we het ons durven te veroorloven om het eens op een andere manier te proberen. Dan mogen we best onderuit gaan, maar de winst is dat we het blijven proberen.” Een opmerking naar mijn hart. De boodschap is dan dus niet: “Bedankt voor je idee; we laten je weten wat er van komt”, maar: “Hier zijn de middelen en de mensen die je nodig hebt; laten we het proberen. En als het niet lukt, gaan we samen kijken hoe we het dan beter moeten doen.” 
Als je dat aandurft, wordt het nog eens wat met die sociale innovatie.